Subject: Constitution-Making and Peace Process Stagnation in Myanmar

Constitution-Making and Peace Process Stagnation in Myanmar (in Burmese)

    This commentary written by Sai Wansai was first published in English as 'Constitution-Making and Peace Process Stagnation in Myanmar: Will a conditional clause help restore confidence in the 21st Century Panglong Conference?' in September 2018.

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသားျငိမ္းခ်မ္းေရး ျပန္လည္ညွိႏႈိင္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္သည္ အလုပ္မျဖစ္ဘဲ၊ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ တံု့ဆိုင္းလ်က္ရွိသည္။

    Kachin traditional manao festival in northern Shan State (Photo credit Tom Kramer)
     
    ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုးတက္မႈဆိတ္သုဥ္းလ်က္ရွိသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ တည္ေဆာက္ေရး

    ျခြင္းခ်က္စာပိုဒ္တစ္ခုက ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံအေပၚ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈ ျပန္ရလာေစ ႏိုင္မလား။ စိုင္း၀မ္းစိုင္း

    ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမႈလုပ္ငန္းစဥ္သည္ ေရွ႕ဆက္မေရြ႕ဘဲ တိုးတက္မႈဆိတ္သုဥ္း ေနဆဲျဖစ္သည္။ ၁၄ လခန္႔ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာသြားၿပီးေနာက္ အနည္းငယ္အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ အေရြ႕ကို ေဆာင္ က်ဥ္းမည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ “ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ- ၂၁ ရာစုပင္လံု(UPC-21CP)” ကို ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လလယ္၌ ေနျပည္ေတာ္တြင္ စီစဥ္က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုသို႔ က်င္းပခဲ့လင့္ကစား အဓိကက်သည့္ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ၊ လံုျခံဳေရးက႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ သယံဇာတအရင္းအျမစ္ခြဲေ၀သံုးစြဲေရးႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကဲ့သို႔ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားပါ၀င္မႈမရွိခဲ့ေပ။ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား ၏ ျပည္နယ္ေဒသအမ်ားအျပား၌ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ အသက္အိုးအိမ္ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြား ေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ကခ်င္ႏွင့္ ရွမ္း ျပည္နယ္အတြင္း စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းေနရပ္စြန္႔ခြာ စစ္ေဘး တိမ္းေရွာင္သူဦးေရ တိုးပြားလာရသည့္အထဲ ၂၀၁၇ ႏွစ္ကုန္ပိုင္း၌ ေခတ္သစ္ကမာၻ႔စာမ်က္ႏွာထက္ အႀကီးမားဆံုးေသာ လူ သားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေရးဆိုင္ရာ အေရးေပၚအေျခအေနတစ္ရပ္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ ေပၚေပါက္ လာခဲ့ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္လူဦးေရ ၇၀၀,၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးခိုလႈံသြားခဲ့သည္။

    ရွင္းရွင္းေျပာရမည္ဆိုလွ်င္ ယခုအခ်ိန္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို မတူကြဲျပားးသည့္ ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္မႈနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ျပင္ဆင္ခ်ဥ္းကပ္ရမည့္ အခ်ိန္အခါပင္ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ရာ ၌ အခက္အခဲေပါင္းမ်ားစြာ က်န္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔အနက္ ႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့သည့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွစ၍ ျဖစ္ပြား လာခဲ့သည့္ ခါးသီးသည့္ျပည္တြင္းစစ္ကာလမ်ားအတြင္း စစ္မွန္၍ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို လႊမ္းျခံဳမႈရွိသည့္ ႏိုင္ငံေရးေတြ႔ဆံုေဆြး ေႏြးပြဲတစ္ရပ္ေဖာ္ေဆာင္ရန္ အစဥ္အဆက္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ျခင္းသည္ အႀကီးမားဆံုးစိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္ျဖစ္ေစခဲ့သည္။

    ဤသံုးသပ္ခ်က္အတြင္း အေရးပါသည့္ အခ်ိဳးအေကြ႕မ်ိဳးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မည့္ ေအာက္ပါလုပ္ငန္းစဥ္ေလးရပ္ကို စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ ၁) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ မေအာင္ျမင္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းကို ထဲထဲ၀င္၀င္နားလည္းသေဘာေပါက္လာသည္အထိ အေသးစိတ္စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္၊ ၂) စစ္ဆင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လံုး၀အ ၿပီးအပိုင္ ရပ္တန္႔ထားရန္၊ ၃) တိုင္းရင္းသားျပည္သူတစ္ရပ္လံုး ပူးေပါင္းပါ၀င္၍ ေဆာင္ရြက္လာေအာင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ ရန္ႏွင့္ ၄) “ျခြင္းခ်က္အပိုဒ္ငယ္”ထားရွိသည့္ ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္မႈနည္းလမ္းကို မိတ္ဆက္က်င့္သံုးသြားရန္ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ ခဲယဥ္းက်ပ္တည္းသည့္ ကာလမ်ိဳး၌ ယဲ့ယဲ့ေလးက်န္ရွိ ေနသည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မီးအိမ္ေလး ဆက္လက္ထြန္းလင္းေနရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ ခ်ဥ္းကပ္ ေဆာင္ရြက္မႈ နည္းလမ္းသစ္မ်ားျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းၾကည့္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့လွ်င္ ပဋိပကၡဖ်န္ေျဖရာ၌ ႀကံဳေတြ႔လာခဲ့ရသည့္ ေခတ္ အဆက္ဆက္က က်ရႈံးမႈမ်ားႏွင့္ လက္ရွိရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အတားအဆီးမ်ား ဆက္လက္သက္ဆိုးရွည္ေနဦးမည့္ အလား အလာရွိသည္။

    TNI ၀က္ဘ္ဆိုဒ္ကို ၀င္ေရာက္ၾကည့္ရႈရန္ အခက္အခဲရွိပါက သံုးသပ္ခ်က္အျပည့္အစံုကို ေအာက္ပါလင့္ခ္ကိုႏွိပ္၍ ကူးယူ သိမ္းဆည္းႏိုင္ပါသည္။

     
    Transnational Instituteputting ideas into movement since 1974

    Follow us on Facebook, Twitter or YouTube.