|
|
|
This commentary by Kyaw Lynn was first published in English as The Nature of Parallel Governance and Its Impact on Arakan Politics on 24 February 2022.
စင္ၿပိဳင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၏ သေဘာတရားႏွင့္ ယင္း၏ ရကၡိဳင္ျပည္ႏိုင္ငံေရးကို သက္ေရာက္မႈ
ေက်ာ္လင္း
08 ဧပြီလ 2022
ယခုသတင္းပတ္အတြင္းတြင္ ရကၡိဳင္ျပည္ရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို ျမန္မာတပ္မေတာ္မွ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ “လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ” စြပ္စြဲခ်က္ကို သည္ဟိတ္ၿမိဳ႕ရွိ ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံးမွာ စုံးစမ္းၾကားနာလ်က္ ရွိပါသည္။ ထိုစဥ္ ၂၀၂၀ ႏိုဝင္ဘာ အလြတ္သေဘာအပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ ၿပီးေနာက္ ရကၡိဳင္အမ်ိဳးသား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္/ရကၡိဳင့္တပ္ေတာ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရား ခ်ဲ႕ထြင္မႈလုပ္ေနေသာ နယ္ေျမမ်ားတြင္လည္း မေသခ်ာေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေျခအေနတစ္ခုလို ျဖစ္ေနပါသည္။ ယခုသုံးသက္ခ်က္တြင္ေတာ့ ကိုေက်ာ္လင္းမွ စစ္ေကာင္စီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ရကၡိဳင့္ျပည္သူ႔အစိုးရအဖြဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၾကားတြင္ ျဖစ္ေပၚ ေနေသာ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးအားၿပိဳင္မႈမ်ားကို ဆန္းစစ္ထားၿပီး၊ ရကၡိဳင္အမ်ိဳးသား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ရကၡိဳင္ျပည္တြင္း လူမ်ိဳးတိုင္းပါဝင္ႏိုင္ေသာ ‘ေခတ္သစ္အာရကၡအမ်ိဳးသားဝိေသသ’ တစ္ခု အတြက္ အျမင္သစ္တစ္ခုကိုလည္းတင္ျပေဆြးေႏြးထားပါသည္။
 COVID-19 တတိယလႈိင္းကို တုံ႔ျပန္သည့္အေနျဖင့္ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ရေသ့ေတာင္ေက်း႐ြာ၏ စာသင္ေက်ာင္းတြင္ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္မွ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ အရာရွိမ်ားက က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ မႈေပးျခင္း ၊၂၀၂၁ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၉ ရက္။ ဓါတ္ပုံ- Frontier Myanmar
ယခုလသည္ ႏိုင္ငံေတာ္စီမံခန႔္ခြဲေရးေကာင္စီ (န.စ.က) ၏ ျမန္မာျပည္တြင္း စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ၁ ႏွစ္ ျပည့္ကာလျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံ့ေဒသအမ်ားစုတြင္ လက္နက္ကိုင္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာနည္း ၂ ခု စလုံးျဖင့္ စစ္အစိုးရကိုဆန႔္က်င္မႈမ်ားသည္လည္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနပါသည္။ ထိုစဥ္ရကၡိဳင္ျပည္၌ သိသာေသာ ဆန္က်င့္ဖက္အေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိေပသည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ ရကၡိဳင့္တပ္ေတာ္ တို႔ၾကားတြင္ရွိေနေသာ “အႏုတ္သေဘာၿငိမ္းခ်မ္းေရး” (သို႔) “အလြတ္သေဘာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး” အေျခအေနတစ္ခုမွာ ၁ ႏွစ္ေက်ာ္သည္ထိ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါသည္။ ယခုကဲ့သို႔အေျခအေနသည္လည္း ၂၀၂၀ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲၿပီးသည့္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ အတြင္း ႏွစ္ဖက္လက္နက္ကိုင္ေတြၾကားတြင္ မေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ စစ္ေျပၿငိမ္းေရးသေဘာတူညီမႈ တစ္ခုကေန စတင္ခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးတည္ထားၾကေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးအေျခအေနမ်ားသည္ တင္းမာၿပီး၊ မေသမခ်ာျဖစ္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ၎ကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏိုဝင္ဘာလအတြင္း ေမာင္ေတာေျမာက္ဖက္တြင္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ရကၡိဳင့္တပ္ေတာ္ၾကားျဖစ္ခဲ့ေသာ ပြတ္တိုက္မႈကေန ျပသလ်က္ရွိၿပီး၊ ႏွစ္ဖက္ စလုံးကို ေသဆုံးဒါဏ္ရာရေစခဲ့ၿပီး၊ ယခုလအစမွာ ျဖစ္ခဲ့ေသာ လက္ပံေတာင္ၾကားက တိုက္ပြဲမ်ား ၿပီးေနာက္မွာလည္း စိုးရိမ္မႈမ်ားကို ျမင့္တက္ေစခဲ့ပါသည္။ တဖက္မွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အက်ပ္အတည္းကို မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးဘဲ၊ ဘဂၤလားေဒရွ႕္-ရကၡိဳင္ျပည္နယ္စပ္တေလွ်ာက္တြင္ အာရ္ကန္႐ိုဟင္ဂ်ာ ကယ္တင္ေရးတပ္မေတာ္(အာဆာ)အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကိုလည္း ေတြ႕လာရပါသည္။ ၁ ႏွစ္ေလာက္ တည္ၿငိမ္ေနၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ေတာ့ ရကၡိဳင္ျပည္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ နယ္ေျမတစ္ခုလို႔ ေျပာလို႔မရ ေသးေပ။
ယခုကဲ့သို႔ ထူးျခားမႈမ်ား ျဖစ္ေနသလို ႏိုင္ငံ့တျခားေဒသမ်ားႏွင့္ မတူဘဲ ရကၡိဳင္ျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရးအေ႐ြ႕သည္ မည္သည့္ေၾကာင့္ မတူေသာျမန္ႏႈန္း၊ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚေန သည္ကိုလည္း နားလည္ဖို႔ရန္ အေရးႀကီးလွပါသည္။ ထိပ္တိုးတိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ သိသာစြာ ေလ်ာ့က်သြားေသာ္လည္း၊ ရကၡိဳင္ျပည္ အနာဂတ္သည္ ေသခ်ာမႈမရွိေသးဘဲ၊ လက္ရွိနယ္ေျမ သည္လည္း (၂၀၂၁) ေဖေဖၚဝါရီကတည္းက န.စ.က မွ ဦးေဆာင္ေသာ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ရကၡိဳင့္ျပည္သူ႔အစိုးရအဖြဲ႕ၾကားမွာ ျပင္းထန္ေသာ အာဏာ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈတစ္ခုကို ႀကဳံေတြ႕ေနရပါသည္။ ရကၡိဳင့္ျပည္သူ႔အာဏာပိုင္အဖြဲ႕သည္ “ရကၡိတ လမ္းစဥ္” (The Way of Rakhita) အေတြးအေခၚျဖင့္ ေရရွည္တြင္ ရကၡိဳင္ျပည္သစ္တစ္ခုကို ထူေထာင္ရန္အတြက္ ရကၡိဳင့္တပ္ေတာ္မွ ၂၀၁၉ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ေၾကညာခဲ့ေသာ အဖြဲ႕တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။
|
|
|
|
|
|
|
|
