ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ စစ္အာဏာသိမ္းမႈမ်ားကို သုံးသပ္ျခင္းႏွင့္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားသည္ မတူေသာလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသနည္း။

- Tweet0
- 0
- Pin It 0
- 0
- Subscribe to RSS
Subscribe

Subject: ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ စစ္အာဏာသိမ္းမႈမ်ားကို သုံးသပ္ျခင္းႏွင့္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားသည္ မတူေသာလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသနည္း။

Archive main page
2021
April
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ စစ္အာဏာသိမ္းမႈမ်ားကို သုံးသပ္ျခင္းႏွင့္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားသည္ မတူေသာလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသနည္း။
< Previous Next >

This commentary by Kyaw Lynn was first published in English as Reflections on military coups in Myanmar: and why political actors in Arakan chose a different path on 1 March 2021.

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ စစ္အာဏာသိမ္းမႈမ်ားကို သုံးသပ္ျခင္းႏွင့္

အဘယ့္ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားသည္ မတူေသာလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသနည္း။

02 ဧပြီလ 2021

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁ရက္တြင္ နိုင္ငံေတာ္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာင္စီမွ အာဏာသိမ္းမႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ကမာၻအႏွံ႔တြင္ ဆႏၵျပမႈမ်ား ႏွင့္ ရႈပ္ေထြးမႈမ်ားကိုျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ ဤသံုးသပ္ခ်က္တြင္ ေက်ာ္လင္းသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတြင္ ဒီမိုကေရစီ တိုးတက္မႈအတြက္ ခက္ခဲေသာအခ်ိန္အတြင္း စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈမတိုင္မီ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာနွင့္ အဖြဲ့အစည္း ဆိုင္ရာ ရႈပ္ေထြးေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကို ဆက္စပ္ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို႔ေနာက္ ၄င္းသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အေရးႀကီး ေသာ အေျခအေနကို ျကည့္ရွုကာ ႏိုင္ငံေရးေခတ္ေရစီးေၾကာင္းသည္ အဘယ့္ေျကာင့္ အျခားျပည္နယ္မ်ား၊ တိုင္းေဒသႀကီးမ်ား ႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားမႈမ်ားရွိသည္ကို သံုးသပ္ေဖာ္ျပထားသည္။

လူမ်ိုးေပါင္းစံု အေထြေထြသပိတ္ ေကာ္မတီမွ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ျခင္း၊ ရန္ကုန္၊ ၂၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ။

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁ ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္ စစ္ကိုင္းတိုင္းကို ခရီးသြားဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ေပမယ့္ ယင္းေန႔ မနက္ ၃ နာရီခန႔္တြင္ ရင္းႏွီးသည့္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က က်ေနာ့္ကို ဖုန္းဆက္ၿပီး ‘စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ႏွင့္သမၼတကို ဖမ္းသြားၿပီ…’ လို႔ ေျပာသည္။ က်ေနာ္ လန႔္ျဖန႔္သြားသလို၊ က်ေနာ့္ ခရီးစဥ္ကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းဖ်က္လိုက္ရပါသည္။ စစ္အာဏာသိမ္းမႈသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ၃ ပတ္က ျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ ၿမိဳ႕ေပၚဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈေတြကလည္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ေနဆဲျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းလုံးမွ လူေတြအေနႏွင့္ လည္း ဘာေတြ၊ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ခဲ့သည္ ဆိုသည္ကို နားလည္ဖို႔ႀကိဳးစားေနၾကဆဲျဖစ္သည္။

တခ်ိဳ႕ေသာ ေလ့လာသုံးသပ္သူမ်ားက စစ္အာဏာသိမ္းမႈ၏ အေၾကာင္းအရင္းကို လူပုဂၢိဳလ္ဆိုင္ရာႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာ ရႈေထာင့္မ်ားမွ ေဖာ္ထုတ္ၾကသည္။ လူပုဂၢိဳလ္ဆိုင္ရာ ရႈေထာင့္မွဆိုလွ်င္ လက္ရွိကာခ်ဳပ္သည္ ဒီႏွစ္မွာပဲ တာဝန္က အနားယူရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာအသိုင္းအဝိုင္းကို ႀကီးမားသည့္ ရာဇဝတ္မႈကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ အတြက္ သူအေနႏွင့္အာဏာမရွိဘဲ အနားယူရမွာကို ေၾကာက္ေနရသည္။ ေနာက္အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာရႈေထာင့္မွ ဆိုလွ်င္ေတာ့ တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ လူႀကိဳက္မ်ားသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ အမ်ုိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ပါတီကို ႏိုင္သူအကုန္ယူေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ (First Pass The Post-FPTP) ေအာက္မွာယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ မလြယ္ကူေတာ့ေၾကာင္း သိရွိလာျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒီခ်ဳပ္၏ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏိုင္မႈအင္အားကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ အတြက္ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (Proportional Representation- PR) ကဲ့သို႔ ကစားပြဲစည္းမ်ဥ္းကို အေျပာင္းအလဲ လုပ္ဖို႔ စဥ္းစားလာျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုကဲ့သို႔ အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာ ရႈေထာင့္အျပင္ ပိုမိုေယဘုယ်ဆန္သည့္ ဦးတည္ခ်က္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ ေတြကလည္း စစ္အာဏာသိမ္းမႈမတိုင္ခင္ တပ္မေတာ္၏ စဥ္းစားခ်က္ကို လႊမ္းမိုးႏိုင္သည္ ဟု ေျပာၾကသည့္ သူမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ထိုအထဲက တစ္ခုကေတာ့ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္ကိုယ္တိုင္ပဲျဖစ္သည္။ ပညာရွင္ လယ္ရီ ဒိုင္းယားမြန္း (Larry Diamond) ကေတာ့ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ကမာၻတြင္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ အေရအတြက္သည္ တျဖည္းျဖည္းက်ဆင္းလာသည္ဟု ေထာက္ျပထားသည္။ ထိုနည္းတူစြာပင္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲသည္လည္း ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ ဆန္ျမဴရယ္ဟန္တင္တန္ (Samuel Huntington) ေျပာသည့္ အာဏာရွိသူေတြက ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကို ဆုံးျဖတ္အစျပဳသည့္ ႀကိဳးကိုင္အေျပာင္းအလဲပုံစံ (transformative transition) ႏွင့္ပဲ ၂၀၁၀ မွာ စတင္ေျပာင္းလဲခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းလဲသည္ ထိလြယ္ရွလြယ္ေသာအဆင့္တြင္သာ ရွိေနေသးသည္။

ျမန္မာဘာသာျဖင့္ သံုးသပ္ခ်က္အျပည့္အစံုဖတ္ရႈရန္

Transnational Institute - putting ideas into movement since 1974

Subscribe